Był niezwykle płodnym pisarzem. Napisał ponad 600 utworów, w tym 232 powieści. Jubileusz 50-lecia jego twórczości, obchodzony w Krakowie w 1879 roku, stał się wielką manifestacją kulturalną i patriotyczną w trudnym okresie zaborów. Ten autor to oczywiście Józef Ignacy Kraszewski. 28 lipca 2022 r. obchodzimy 210. rocznicę jego urodzin.
Zapisał się w historii jako powieściopisarz, poeta, publicysta, historyk, wydawca, działacz społeczny. Na Uniwersytecie Wileńskim wbrew woli ojca studiował literaturę. W 1830 roku został aresztowany za udział w spisku przedpowstaniowym na Wilnie, przez ponad rok był więziony. W Żytomierzu pełnił funkcję kuratora szkolnego i dyrektora Teatru Żytomierskiego. W Warszawie redagował „Gazetę Codzienną”. Był inicjatorem i współzałożycielem Macierzy Polskiej, a także członkiem Akademii Umiejętności. Po wybuchu powstania styczniowego został zmuszony do opuszczenia Warszawy, wyjechał do Drezna, gdzie zajął się pomocą dla powstańców szukających schronienia za granicą. Od 1873 r. zajmował się wyłącznie pracą literacką.
Zasłynął cyklem powieści historycznych „Dzieje Polski”, które obejmują okres od czasów prahistorycznych aż do panowania Augusta III Sasa. Cykl, na który składa się aż 29 utworów, otwiera słynna „Stara baśń”, nawiązująca do staropolskich podań i legend, spopularyzowana również za sprawą filmu w reżyserii Jerzego Hoffmana. Oprócz wspomnianego cyklu Kraszewski jest znany i ceniony za „Trylogię saską”, na którą składają się powieści „Hrabina Cosel”, „Brühl” oraz „Z siedmioletniej wojny”. Z kolei osoby lubujące się w śledzeniu ślady Zamościa w literaturze powinny zwrócić uwagę na książkę „Bajzuba”, bowiem tytułowy bohater tej powieści dwukrotnie przebywa w mieście założonym przez Jana Zamoyskiego.
Kraszewski uprawiał niemal wszystkie gatunki literackie, jednak największe osiągnięcia ma jako autor powieści. Twórczość Kraszewskiego ma niewątpliwe przełomowe znaczenie dla rozwoju powieściopisarstwa polskiego. Zaszczepił na gruncie polskim zdobycze wielkich realistów europejskich, tworząc wzorce fabularne i kompozycyjne oraz charakterystykę różnych środowisk. Wiele pokoleń rodaków czerpało z jego powieści wiedzę o historii ojczystego kraju, a kolejne pokolenia pisarzy, na czele z noblistą Sienkiewiczem, wyrosły właśnie na spuściźnie autora „Dziejów Polski”.