Szymborska – pierwsza dama poezji polskiej

„W Wisławie Szymborskiej Szwedzka Akademia chce uhonorować przedstawicielkę niezwykłej czystości i siły poetyckiego spojrzenia. Poezji jako odpowiedzi na życie, sposobu na życie, pracy nad słowem jako myślą i wrażliwością. Wiersze Wisławy Szymborskiej to perfekcja słowa, wysoce wycyzelowane obrazy, myślowe allegro ma non troppo, jak nazywa się jeden z jej wierszy. Jednak ciemność, której nie ulegają one bezpośrednio, wyczuwa się w nich tak, jak ruch krwi pod skórą” – tak Komitet Noblowski w 1996 roku uzasadniał przyznanie Szymborskiej Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. 1 lutego mija 10 lat od śmierci polskiej noblistki.

Urodziła się w w Kórniku koło Poznania, ale od 1929 r. mieszkała w Krakowie i to właśnie z tym miastem na stałe związała swoje życie. Podczas II wojny światowej uczęszczała na tajne komplety, maturę zdała w 1941 r. Po wojnie studiowała polonistykę i socjologię, które ostatecznie porzuciła dla pracy zarobkowej w redakcjach czasopism kulturalnych. Szymborska opublikowała zaledwie około 350 wierszy, które znalazły się w zbiorach poetyckich: „Dlatego żyjemy” (1952), „Pytania zadawane sobie” (1954), „Wołanie do Yeti” (1957), „Sól” (1962), „Sto pociech” (1967), „Wszelki wypadek” (1972), „Wielka liczba” (1976), „Ludzie na moście” (1986), „Koniec i początek” (1993), „Chwila” (2002), „Dwukropek” (2005), „Tutaj” (2009), „Wystarczy” (pośm. 2012), „Czarna piosenka” (pośm. 2014). Jest także autorką zbiorów felietonów o literaturze „Lektury nadobowiązkowe” i „Nowe lektury nadobowiązkowe 1997–2002”.

W twórczości Szymborskiej dominuje liryka osobista i refleksyjna, skupiona wokół pytań dotyczących życia człowieka i jego miejsca w świecie. Człowiek w utworach noblistki to istota podległa niezmiennym prawom biologii i konieczności historii, bezbronna, doznająca uczucia zagrożenia, wyobcowania i niespełnienia. Poetka lubiła wyrażać się artystycznie w drobnych formach lirycznych, w których nie brakowało językowych dowcipów, filozoficznych aforyzmów, różnych odcieni ironii i zaskakujących puent. Znajdziemy w jej utworach pobłażliwość w stosunku do dramatów życiowych i współczującą solidarność z ludzkimi ułomnościami. Połączenie wdzięku i uroku żartobliwej formy z wagą podejmowanych tematów powodują, że Szymborska jest określana pierwszą damą poezji polskiej. Utwory polskiej noblistki przetłumaczono na ponad 40 języków.

 

 Zdjęcie przedstawia Wisławę Szymborską w 2010 roku, siedzącą przed mikrofonem.